Lật cổ chân là một trong những chấn thương thường gặp ở những người chơi thể thao, với biểu hiện là bàn chân lật vào trong và xuất hiện tình trạng sưng nề, tạo cảm giác đau, khó di chuyển. Vậy chấn thương lật cổ chân là gì và phương pháp điều trị nào hiệu quả và nhanh nhất mời quý độc giả hãy cùng trung tâm y học thể thao Starsmec tìm hiểu qua bài viết này nhé.

1. Chấn thương lật cổ chân là gì?

Chấn thương lật cổ chân hay còn gọi là lật sơ mi  là tình trạng chấn thương mặt ngoài cổ chân gây giãn, rách hoặc đứt dây chằng bao quanh vùng cổ chân. Khi đi khám thường được chẩn đoán là bong gân cổ chân. Đây là chấn thương thường gặp với người chơi thể thao, nhất là các môn vận động mạnh như bóng đá, bóng rổ, bóng chuyền, tennis, cầu lông thường do khởi động không kỹ… Đôi khi cũng có thể gặp trong sinh hoạt bình thường hàng ngày như ngã xe, trượt chân (đặc biệt khi đi giày cao gót)…

2. Khi bị chấn thương lật cổ chân sẽ thấy các triệu chứng gì?

Trong giai đoạn cấp tính(giao đoạn đầu), chấn thương lật cổ chân gây cho người bệnh nhiều khó khăn:

- Sưng và bầm tím: là triệu chứng dễ nhận thấy bằng mắt thường khi bị chấn thương lật cổ chân.

- Đau: khi chạm vào mắt cá chân, đặc biệt là khi bạn chịu lực lên chân chấn thương.

- Hạn chế vận động: cổ chân bị hạn chế vận động do đau và sưng nề.

Nếu chấn thương nặng, không được điều trị đúng cách trong giai đoạn cấp tính, chấn thương có thể gây đau dai dẳng và mất vững khớp cổ chân cho cổ chân.

Có 2 dạng chấn thương lật cổ chân:

◾ Chấn thương lật bên trong cổ chân (bàn chân quay vào trong): Là tình trạng mà dây chằng bên ngoài bị đứt, thường bắt đầu với dây chằng sên-mác trước. Đứt dây chằng cấp độ 2, cấp độ 3 sẽ khiến khớp mất vững mạn tính và có xu hướng tổn thương ngày càng nặng thêm. Lật bàn chân trong gây vỡ vòm xương sên, có thể kèm theo tổn thương dây chằng cổ chân.

◾ Chấn thương lật ngoài cổ chân (bàn chân xoay ra phía ngoài): Khi khớp bên trong phải chịu một lực tác động mạnh, mắt cá chân trong sẽ gãy thay vì đứt dây chằng bởi dây chằng delta rất khỏe. Tuy nhiên, dây chằng cũng có thể bị đứt khi xoay ngoài. Tình trạng này cũng tạo lực lên các khớp ngoài, lực nén thường kết hợp với gấp cổ chân có thể khiến đầu xa xương mác bị gãy, hoặc dây chằng khớp chày mác dưới syndesmosis bị rách (đứt dây chằng cổ chân cao). Ngoài ra, lật ngoài cổ chân tạo một lực truyền xuống dọc xương mác làm chỏm xương mác gần khớp gối bị gãy (gãy Maisonneuve).

Nếu đứt dây chằng tái diễn có thể dẫn đến mất vững khớp cổ chân và gây thêm nhiều tổn thương khác. Do đó, người bệnh cần thận trọng hơn sau khi đã hồi phục.

3. Điều trị chấn thương lật cổ chân như thế nào?

Nếu không may bị lật cổ chân phải làm sao để không ảnh hưởng đến sinh hoạt và vận động sau này? Người bệnh cần lưu ý:

◾ Khi vừa bị lật cổ chân nên dừng mọi hoạt động và chườm đá khoảng 10 - 20 phút nhằm giảm sưng tấy và tránh dây chằng bị giãn. Đây là phương pháp tối ưu nhất ngay lúc ban đầu.

◾ Tiếp đến nên cố định chân bằng cách quấn khăn mềm.

◾ Gác chân lên cao và không nên đi lại trong 2 ngày đầu.

◾ Tích cực chườm đá, ngâm chân bị đau vào xô nước đá với mức nước cao đến ống đồng, mỗi lần thực hiện khoảng 20 phút, mỗi ngày 3 lần.

◾ Kiên trì ngâm chân, hạn chế đi lại và tránh vận động mạnh thì sẽ sớm phục hồi trong 2 - 3 ngày nếu chấn thương nhẹ.

◾ Tập một số bài tập phục hồi như vịn tay vào tường, xoay nhẹ cổ chân,nhún nhẹ chân, mỗi ngày tập khoảng 10 phút.

◾ Khi ngủ nên kê chân cao khoảng 30cm.

Phương pháp này chỉ áp dụng cho trường hợp sơ cứu ban đầu và chấn thương nhẹ. Đối với chấn thương nặng bạn nên đến bác sĩ để được điều trị thích hợp. Ngoài trị liệu y khoa, bạn cũng nên kết hợp ăn uống để nhanh hồi phục. Nên tránh một số thực phẩm dễ gây đau nhức và làm chấn thương lâu lành như: rau muống, thịt gia cầm, xôi nếp,... Đồng thời, không nên xoa bóp dầu nóng hay rượu thuốc trong khi cố định chân, vì như vậy vết thương có thể sưng tấy to hơn. Cũng không nên kéo nắn hay bó thuốc bắc để tránh bị rách cơ bên trong hay nhiễm trùng da. Tuy nhiên khi chấn thương đã khỏi hẳn, bạn nên cuốn băng chuyên dụng để tránh tái phát.

Mục đích của việc điều trị chấn thương lật cổ chân là giúp bạn giảm sưng và đau, dây chằng có quá trình chữa lành và chức năng mắt cá chân được phục hồi. Trên đây là một số thông tin cơ bản hữu ích giúp bạn hiểu rõ hơn chấn thương lật cổ chân và cách điều trị.

Ngoài ra để biết thêm chi tiết về điều trị và chăm sóc Chấn thương Lật cổ chân thế nào? Hãy cùng tìm hiểu trong video dưới đây cùng Bác sĩ Thể thao Nguyễn Trọng Thủy.