Dây chằng chéo trước là một trong những cấu trúc phần mềm có vai trò quan trọng giúp vững khớp gối. Khi nó bị tổn thương sẽ làm biến đổi lực tì đè, dẫn đến hậu quả mất vững, rách sụn chêm… nặng nề nhất là thoái hóa khớp gối. Đứt dây chằng chéo trước xảy ra khi đầu gối bị tác động mạnh gây đứt một phần hoặc đứt hoàn toàn. Vậy đứt dây chằng chéo trước - Điều trị và chăm sóc thế nào? Chúng tay hãy cùng tìm hiểu thông tin qua bài viết này.

1. Đứt dây chằng chéo trước là gì?

Đứt dây chằng chéo trước là tình trạng dây chằng chéo trước bị đứt (một phần hoặc hoàn toàn) khi có ngoại lực tác động mạnh vào đầu gối. Do phần dây chằng này có nhiệm vụ liên kết xương đùi với xương chày ngay tại khớp gối nên khi bị đứt thì bạn sẽ cảm thấy đầu gối không ổn định, bị lỏng lẻo và chịu lực kém.

Các chấn thương xảy ra khi chơi thể thao, vận động mạnh hay do tai nạn là nguyên nhân chính gây đứt dây chằng chéo trước. Ngoài ra, nếu bạn đang di chuyển với tốc độ cao mà đột ngột rẽ hướng khiến đầu gối bị xoay, vặn một cách “bất ngờ” thì cũng có thể làm tổn thương dây chằng chéo trước. 

Đứt dây chằng chéo trước phổ biến ở nam giới hơn là nữ giới, đặc biệt, các đối tượng sau đây là rất dễ bị:

• Vận động viên, người chơi thể thao, nhất là các bộ môn như điền kinh, bóng đá, bóng chuyền, bóng rổ.

• Người có thể trạng ốm yếu, dễ bị chấn thương.

• Người đi giày dép không phù hợp, giày quá chật hoặc quá rộng so với chân khiến việc đi lại khó khăn và tiềm ẩn nhiều sự cố, rủi ro.

Xem thêm: Đứt bán phần dây chằng chéo trước - Điều trị và chăm sóc thế nào?

2. Dấu hiệu của đứt dây chằng chéo trước như thế nào?

Khi có lực tác động mạnh vào đầu gối và xuất hiện các triệu chứng dưới đây thì rất có thể bạn đã bị đứt dây chằng chéo trước.

• Âm thanh “lục cục”, thậm chí là tiếng “rắc” ngay tại đầu gối.

• Đầu gối trở nên “lỏng lẻo”, chịu lực kém và sưng đau.

• Cơn đau tại đầu gối trở nên nghiêm trọng hơn khi cố gắng đứng lên, đi lại.

Mặc dù sau 2 - 3 tuần, các triệu chứng này có thể thuyên giảm và hết nhưng sau một thời gian thì bạn lại có thể gặp phải các triệu chứng sau.

• Khớp gối hoạt động không bình thường, cảm giác như bị trật và kẹt ở một vị trí nào đó, chỉ khi nào duỗi khớp thẳng ra mới cảm thấy dễ chịu.

• Đầu gối không vững khi di chuyển nhanh hay vận động mạnh. Dễ nhận biết nhất là khi lên/ xuống cầu thang, bạn có cảm giác mất thăng bằng, dễ té ngã. 

• Đùi ở bên bị đứt dây chằng chéo trước bị teo dần và trở nên nhỏ hơn so với đùi của chân còn lại. Người càng ít vận động thì triệu chứng này càng rõ rệt.

Xem thêm: Rách sụn chêm khớp gối - Điều trị và chăm sóc thế nào?

3. Nguyên nhân nào gây ra đứt dây chằng chéo trước?

Tuy nữ giới thường bị đứt dây chằng chéo hơn nam giới, nhưng về cơ bản thì mọi người đều có nguy cơ bị đứt dây chằng chéo như nhau.

Nguyên nhân chính là do đầu gối bị vặn, điển hình như trong tư thế chân tiếp đất từ một bước nhảy và người bị xoay theo hướng ngược lại, hướng đi bị thay đổi đột ngột khi đang đi hoặc chạy, giảm hoặc dừng quá gấp khi đang chạy, khớp gối bị mở rộng…

Một nguyên nhân khác có thể là do bị cú va chạm mạnh vào đầu gối từ người khác hoặc một vật nào đó. Vì vậy, loại chấn thương này đặc trưng ở người chơi các môn thể thao có cường độ vận động mạnh, dừng lại đột ngột và thay đổi hướng nhanh với tỷ lệ 1/3.000 như: bóng đá, quần vợt, bóng chuyền… 

Tùy theo mức độ nghiêm trọng, các bác sĩ phân loại chấn thương dây chằng chéo trước làm 3 cấp độ bao gồm: 

• Cấp độ 1: Ở cấp độ này, dây chằng chéo trước đã bị giãn quá mức, nhưng vẫn có thể giữ cho đầu gối ổn định.

• Cấp độ 2: Tình trạng này được gọi là đứt một phần và liên quan đến việc dây chằng chéo trước bị kéo căng đến mức khớp gối trở nên lỏng lẻo.

• Cấp độ 3: Đây là trường hợp đứt hoàn toàn dây chằng chéo trước. Hiện tượng này liên quan đến việc dây chằng chéo đứt rời và không còn kiểm soát được xương bánh chè. 

4. Đứt dây chằng chéo trước - Điều trị và chăm sóc thế nào?

Nếu chỉ bị rách dây chằng chéo trước nhẹ, các triệu chứng không quá nghiêm trọng thì sau 2 - 3 tuần sẽ tự hết. Tuy nhiên, nếu bị nặng mà không điều trị thì sẽ tiềm ẩn biến chứng tổn thương sụn chêm thứ phát, tổn thương sụn khớp, teo cơ đùi,… Do đó, bạn không được chủ quan, bỏ qua việc thăm khám và điều trị để tránh ảnh hưởng đến chức năng vận động của khớp gối. Các phương pháp điều trị đứt dây chằng chéo trước bao gồm:

4.1. Chườm lạnh, nghỉ ngơi

Nếu xuất hiện các dấu hiệu nghi ngờ bị đứt dây chằng chéo trước cùng cảm giác đau khó chịu thì bạn có thể chườm lạnh để giảm đau. Trong và sau khi chườm, nên tránh vận động, thay vào đó là nằm nghỉ ngơi. Đến khi cảm giác đau thuyên giảm thì đến cơ sở y tế gần nhất để thăm khám, điều trị.

4.2. Dùng thuốc giảm đau

Bác sĩ có thể chẩn đoán đứt dây chằng chéo trước bằng cách khám lâm sàng, chụp X-quang, chụp MRI, siêu âm, nội soi,… Sau đó có phương án điều trị phù hợp. Nếu bạn bị đau nhiều, đầu gối sưng nề thì có thể dùng thuốc giảm đau và thuốc chống viêm. Trường hợp cơn đau quá nghiêm trọng thì thay thế thuốc đường uống bằng cách tiêm steroid trực tiếp vào đầu gối. 

4.3. Phẫu thuật

Phương pháp điều trị này thường được áp dụng cho người bị đứt dây chằng chéo trước hoàn toàn là các vận động viên hoặc người trẻ tuổi. Mục đích của phẫu thuật là khôi phục chức năng của khớp gối, đồng thời, phòng tránh các biến chứng có thể xảy ra sau khi dây chằng chéo trước bị đứt. 

Đối với trường hợp bị đứt dây chằng chéo trước không hoàn toàn nhưng dây chằng trở nên yếu ớt, không thể đảm bảo sự liên kết tại khớp gối thì bác sĩ cũng có thể cân nhắc chỉ định phẫu thuật.

4.4. Vật lý trị liệu

Ngoài phẫu thuật, điều trị đứt dây chằng chéo bằng vật lý trị liệu cũng được đánh giá cao. Bạn sẽ được hướng dẫn các bài tập giúp khôi phục chức năng của khớp gối, cải thiện vận động và phòng tránh hiện tượng teo cơ đùi. Những bài tập này có thể được thực hiện tại cơ sở y tế hoặc tại nhà, bạn có thể tập với kỹ thuật viên trong thời gian đầu, sau đó là tự tập.

Ngoài ra, để biết thêm thông tin chi tiết về quá trình điều trị và chăm sóc đứt dây chằng chéo trước tại trung tâm Starsmec thế nào? Hãy cùng tìm hiểu trong video dưới đây cùng Bác sĩ Thể thao Nguyễn Trọng Thủy.

5. Điều trị đứt dây chằng chéo trước cần lưu ý điều gì?

Để đảm bảo hiệu quả điều trị như mong muốn cũng như mau chóng hồi phục sau khi bị đứt dây chằng chéo trước thì trong và sau khi điều trị, bạn cần nhớ:

• Thời gian đầu, tạm thời không chơi thể thao hay vận động mạnh mà hãy dành thời gian để nghỉ ngơi, đi lại nhẹ nhàng. 
• Khi nằm thì nên kê chân ở vị trí cao một chút. 
• Khi đi lại thì nên nhờ đến sự hỗ trợ của nạng hoặc dùng nẹp để bảo vệ khớp gối. 
• Nếu bị đứt dây chằng chéo trước và điều trị bằng phẫu thuật thì sau khi mổ, nên theo dõi sát sao vết thương. Sau 3 - 4 ngày mổ thì có thể đi tắm nhưng không để vết thương bị dính nước. Nếu vết thương bị sưng đau, cần báo bác sĩ để tránh nguy cơ nhiễm khuẩn sau mổ. 
• Thường xuyên thực hiện các bài tập vật lý trị liệu một cách nhẹ nhàng và đúng kỹ thuật.

6. Đứt dây chằng chéo trước. để lâu có sao không?

Nếu không được điều trị kịp thời và đúng cách, tình trạng đứt dây chằng chéo trước sẽ khiến cho những tổn thương khớp gối của người bệnh ngày một nghiêm trọng hơn. Cụ thể như:   

• Tình trạng lỏng lẻo của khớp gối tăng dần và làm tăng nguy cơ rách sụn chêm. Các thống kê cho thấy, tỷ lệ người bị rách sụn ngay thời điểm đứt dây chằng chéo trước chiếm đến 1/3 trường hợp. 
• Lớp sụn lót Teflon đầu gối thường bị tổn thương khi rách hoặc đứt dây chằng chéo. Tình trạng này sẽ làm gia tăng tốc độ tiến triển thoái hóa khớp gối. 
• Bệnh nhân cảm thấy rất đau đớn, thay đổi dáng đi do xương chày trượt về phía trước, nhưng dây chằng chéo không còn có khả năng cố định lại. 
• Biến chứng nghiêm trọng nhất của tình trạng đứt dây chằng chéo trước chính là nguy cơ thoái hóa khớp gối sớm, ảnh hưởng đến khả năng vận động của người bệnh theo thời gian.

Tổn thương dây chằng chéo có thể để lại nhiều biến chứng cho khớp gối và sức khỏe tổng thể do người bệnh bị giới hạn khả năng vận động. Vì thế, bên cạnh việc quan tâm đến việc đứt dây chằng chéo trước bao lâu thì lành, bạn cũng nên chú ý điều trị càng sớm càng tốt để giảm bớt biến chứng do nguyên nhân chấn thương gây ra. 

7. Đứt dây chẳng chéo trước bao lâu thì lành?

Thời gian phục hồi sau chấn thương dây chằng chéo nhanh hay chậm tùy thuộc vào mức độ tổn thương của bạn. Trong đó, bao gồm hai trường hợp điển hình là: 

7.1. Trường hợp không phẫu thuật 

Nếu các bác sĩ không chỉ định phẫu thuật, sau khoảng 3 tháng dây chằng bị rách sẽ trở nên liền mạch trở lại. Tuy nhiên, trên thực tế thì dây chằng không thể tự lành, mà nó sẽ tạo thành mô xơ để sửa chữa tổn thương. Do đó, tuy không có rất rách nhưng độ căng của dây chằng không còn như ban đầu, dẫn đến chức năng của chúng cũng bị ảnh hưởng.

Để giữ được sự ổn định, bạn có thể được khuyến cáo phải sử dụng nạng để tránh cho trọng lượng gây áp lực lên đầu gối; đeo nẹp để hỗ trợ và ổn định đầu gối; tập vật lý trị liệu để tăng cường sức mạnh của cơ bắp và phục hồi phạm vi chuyển động. 

7.2. Trường hợp cần phẫu thuật

Đối với những người chơi thể thao, sau khi mổ tái tạo dây chằng chéo trước có thể phải mất từ 7-9 tháng mới có thể hồi phục hoàn toàn và sẵn sàng cho các hoạt động như trước đây. Trong quá trình hồi phục, người bệnh cũng có thể phải sử dụng nạng hoặc nẹp cố định đầu gối. 

Với trường hợp này, vật lý trị liệu cũng đóng vai trò rất quan trọng để phục hồi sau khi bị đứt ACL. Các bài tập giãn cơ và tăng cường sức mạnh có thể giúp người bệnh giảm đau và sưng; linh hoạt và mở rộng phạm vi chuyển động của khớp gối, tăng cường sức mạnh cho khu vực xung quanh đầu gối và mang đến cảm giác cân bằng. 

Hy vọng những chia sẻ trên đây giúp bạn nắm được đứt dây chằng chéo trước được điều trị như thế nào cũng như những lưu ý quan trọng khác. Để được tư vấn chuyên sâu hơn, hoặc được hỗ trợ đặt lịch khám tại Chuyên khoa Cơ Xương khớp của trung tâm y học thể thao Starsmec

❇️ Để đặt lịch khám, Bạn vui lòng gọi đến
  SĐT: 0399.16.1111
✳️ Để được tư vấn về những vấn đề sức khỏe của mình, Bạn có thể gọi điện trực tiếp cho Bác sĩ Nguyễn_Trọng_Thuỷ:
  SĐT: 0915.20.95.96
Nếu vì bận mà Bác sĩ chưa nghe được máy, mong Bạn để lại tin nhắn, Bác sĩ Thuỷ sẽ gọi lại ngay khi có thể.
❣️ Thân ái!!!